Factor B: drijfveren als moreel kompas
“Als kind kon ik al niet tegen onrecht”, verhaalt Paul Smeulders. “Ik kwam op voor kinderen die gepest werden. Werd vegetariër omdat ik niet begreep waarom je dieren zou opeten. Dat vond ik niet eerlijk; daar wilde ik iets tegen doen.” Precies die drijfveer tegen onrecht loopt nog altijd als een rode draad door Pauls politieke carrière.
Via de Brabantse Statenzaal, de Helmondse collegekamer en de Haagse Tweede Kamer streek Paul neer in Arnhem, als wethouder Financiën, Wonen en Vluchtelingen. Hij voelt zich er thuis – niet in de laatste plaats omdat hij hier echt impact kan maken met het bestrijden van onrecht. Paul was al jong politiek actief: als lid van een raadscommissie in Helmond, en later als fractievoorzitter in de Brabantse Staten. Op zijn 26e werd hij wethouder in Helmond. “Wat vond ik dat een prachtige rol. Ik mocht bezig zijn met het beter maken van de stad. Ik was enorm bevlogen om het beste te doen voor Helmond. Maar hóe ik dat wilde doen, welke stijl van besturen mij paste, wist ik op dat moment nog niet precies.” Bij zijn start als wethouder werd Evelyn Reynen als interim-woordvoerder aan Paul gekoppeld. Zij introduceerde de methodiek Factor B, om samen te onderzoeken wat Paul echt wilde zijn. “Die systematiek van afpellen hoe ik wilde besturen sprak me erg aan. Vóór het wethouderschap was ik een behoorlijk uitgesproken politicus. In de rol van statenlid paste dat ook, maar als wethouder ben je onderdeel van een collegiaal bestuur. Dat is wezenlijk anders. Centraal in onze gesprekken stond dan ook de vraag: hoe ontwikkel ik me van politicus naar bestuurder?”
Bestuur met signatuur
De methodiek Factor B – de B staat voor ‘Bestuur’ – leende zich uitstekend voor het beantwoorden van die vraag. “Er wordt tegenwoordig nogal wat gevraagd van bestuurders”, legt Evelyn uit. “De verhoudingen in de samenleving zijn veranderd. Het vertrouwen in de overheid is afgenomen; inwoners steken hun mening niet meer onder stoelen of banken. Bestuurders spelen een cruciale rol in het herstellen van de verbinding. Maar hoe doe je dat? Hoe bestuur je effectief? Hoe communiceer je overtuigend? Wat is je morele kompas en hoe leer je daarop te varen? Wat drijft je als persoon? Juist die persoonlijke drijfveren vormen de kern voor een authentieke, betrouwbare boodschap. En precies dat is wat Factor B beoogt: het naar boven halen van die persoonlijke signatuur. Dat was bij Paul niet zo moeilijk te vinden: zijn inhoudelijke verhaal heeft hij altijd scherp in beeld gehad. Waar we in die beginperiode vooral aan gewerkt hebben, is de beste manier om dat verhaal te vertellen.”
Rode draad in Factor B
Paul: “Ik vond het belangrijk om sámen te besturen. Met college, gemeenteraad en de Helmonders. Dat werd een rode draad door mijn hele portefeuille. Evelyn hielp om daar in mijn dossiers op te letten: hoe doen we het samen? Ik ben nog steeds trots op de resultaten daarvan. Een duurzaamheidsagenda van en voor de stad bijvoorbeeld. Niet een plannetje van achter een gemeentelijk bureau, maar een gedragen agenda, samengesteld door ondernemers, inwoners, scholieren.” Na Helmond vertrok Paul naar Den Haag, waar hij als Tweede Kamerlid voor GroenLinks weer écht de politiek in ging. Maar het besturen bleef trekken, en zo verhuisde hij weer: naar Arnhem, waar hij werd gevraagd om wethouder te worden. Ook hier maakt hij weer gebruik van Factor B. “Toen ik in Arnhem startte, heb ik Evelyn gevraagd om weer een Factor B-sessie te begeleiden. Samen met mijn team stelden we een plan op: Wat zijn de prioriteiten voor het komende jaar? Hoe zorgen we ervoor dat we ze ook realiseren? Hoe stuur ik daar als wethouder op, hoe ondersteunt mijn team daarin? Sindsdien maken we jaarlijks tijd vrij om de plannen te herijken. Voor mij is dat zó fijn: het houdt me echt scherp.”
Kickstart
Evelyn: “Uiteindelijk is ook dat een doel van de methodiek: een optimale samenwerking tussen een bestuurder en zijn team. Het team is betrokken in de voorbereiding van de sessie, en staat aan de lat bij de uitvoering van de opbrengst. Vanuit Beck Communicatie faciliteren wij meestal Factor B-trajecten voor een heel college van B&W. We kijken dan ook naar het collectief: Hoe verhouden individuele drijfveren zich tot elkaar? Hoe ga je als collegiaal bestuur aan de slag met de uitvoering van het coalitieakkoord? Met de nieuwe gemeenteraadsverkiezingen verwachten we weer heel wat vragen: voor nieuwe colleges is zo’n traject een mooie kickstart. Al adviseren wij meestal om niet direct bij aanvang van een nieuw college met Factor B aan de slag te gaan, maar pas na enkele maanden. Dan weet je als bestuurder nét iets beter welke opgave er ligt te wachten.”
Samen centraal
In Arnhem staat het woord ‘samen’ nog steeds centraal in elke Factor B-sessie van team Paul. En ook nu laat hij zich nog leiden door zijn drijfveer onrecht te willen bestrijden. Dat blijkt als je vraagt naar zijn inhoudelijke speerpunten: “Arnhem is een gastvrije stad. We vangen hier 1.700 vluchtelingen op, 1.000 meer dan de Spreidingswet voorschrijft. De problemen die je elders ziet ontstaan, zijn er hier nooit in die mate geweest. Ook in bredere zin heeft ‘eerlijk wonen’ topprioriteit. Zo werken we aan een ‘actieplan huren’, waarin we als gemeente nadrukkelijk de kant van de huurders kiezen. Eerlijke huurprijzen, goed onderhouden woningen en spreiding van huurwoningen over heel Arnhem. Daar wordt Arnhem écht beter van.”
